Tedaviler
Psikiyatrik Tanısal Muayene ve Danışmanlık
Heading Title
Psikiyatri (Ruh Hekimliği, Akıl Doktorluğu ) Psikiyatrist (Ruh Hekimi, Akıl Doktoru, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Doktor) Psikiyatri bir tıp dalıdır. Başlıca klinik ve akademik çalışma alanı ruh ve beyin hastalıklarıdır. Bu rahatsızlıklar düşünce, davranış ve duygu değişiklikleri ile kendini gösterir. Psikiyatri bu hastalıkların tanı ve sağlatımlarıyla (tedavi) uğraşır. Psikiyatrik hastalıkların tedavisinden önce bütünsel psikiyatrik muayene yapılır. Psikiyatrinin temel tedavi alanları ilaç tedavileri, psikoterapiler ve beyin uyarım tedavileridir. Psikiyatri pratiği tüm dünyada tıp eğitimi sonrası psikiyatri ihtisasını tamamlayan Uzman Hekimler tarafından icra edilebilir.
Psikiyatrik Görüşme bir Psikiyatri Uzman Hekimi tarafından yapılır. Psikiyatrik muayene görüşmeleri, tıbbın diğer branş muayene görüşmelerinde geçerli olan etik kurallar ve hasta-hekim ilişkisine dair sınırlar içerisinde yapılır. Detaylı değerlendirme görüşmeleri 1- 3 görüşme arasında sürebilir. İlk ziyaretinizde başvuru nedeninizin değerlendirilmesi ve bütünsel psikiyatrik muayene yapılır. Psikiyatrik değerlendirme Biyo-Psiko-Sosyal bir değerlendirmeler bütünüdür. Hastanın psikiyatrik şikayetlerle ilişkili tıbbi durumları, psikiyatrik öyküsü ve sosyal faktörleri göz önünde bulundurulur. Psikiyatrik görüşmelerin sonunda tanısal bir ön çıkarım yapılır ve diğer tıbbi durumlarla ilişkili ayırıcı tanıya gidilir.
Psikiyatrik değerlendirme genel olarak konuşarak ve gözleme dayalı yapıldığı için, genel bir çerçevesi olsa da her görüşmenin içeriği hastadan hastaya oldukça farklılık gösterir. Psikiyatrik görüşmenin genel çerçevesi; başvuran kişinin genel bilgileri, başvuruya sebep olan şikayetleri, şimdiki rahatsızlığın gelişimi, psikiyatrik geçmişi, alışkanlıkları, tıbbi geçmiş, aile geçmişi, psiko-sosyal gelişim hikayesi ve ruhsal durum muayenesinden oluşur.
Tıbbı bir durum düşünülmediği durumlarda psikiyatrik muayene konuşarak ve gözleme dayalı olarak yapılır. Bazı hastalıklarda fiziksel muayene gerekebilir. Altta yatan tıbbi durumlar azımsanmayacak sıklıkta görülebilmektedir. Olası tıbbi nedenlerin araştırılması ve ayırıcı tanılar için gerekli durumlarda ek laboratuar, psikometrik değerlendirme, beynin radyolojik görüntülemesi ve ilgili branş konsültasyonu istenebilir.
Tıp eğitimi içerisinde hasta ifadesi tüm branşlarda olduğu gibi psikiyatride de bir rahatsızlık için psikiyatri alanında uzman bir hekime başvuran kişi için çok yaygın olarak kullanılır. Hipokrattan bu yana bir sağaltım için başvuran kişi ile hekim arasındaki ilişkinin etik ilkeleri vardır. Psikiyatride de hasta kelimesinin kullanılması, hasta-hekim ilişkisinin önemini hatırlattığı için kullanılmaya değerdir. Ruhsal bir rahatsızlığı olmayan, herhangi bir sağaltım hizmeti almayan, sadece danışmanlık hizmeti için başvuran kişiler için danışan terimi kullanılabilir. Ancak bir tıp bilimleri içerisinde, tüm başvuranlar için patolojik etiketlemeden uzak bir hasta teriminin kullanılmasında bir mahsur görünmemektedir.
Ruhsal bir sıkıntı nedeniyle muayene olmak için ilk olarak bir Ruh Sağlığı ve Hastalıkları alanında Uzman Doktora başvurmanız gerekir. Şikayetlerin tanısal olarak ele alınması, diğer tıbbi durum veya ilaçlarla ilişkili ruhsal rahatsızlıklar açısından değerlendirilmesi gerekir. Ancak böyle bir değerlendirme sonrası doğru tedaviye ulaşılabilir.
Baş edemediğiniz bir ruhsal yakınmanız varsa psikiyatrik görüşme için bir psikiyatri uzmanına başvurabilirsiniz. Bu görüşme sonrası bu durumun tedavi gerektirip gerektirmediği, bir tedavi gerektiriyorsa hangi tedavi seçeneklerinin olduğu değerlendirilir.
Bütünsel Psikiyatrik Tanısal Değerlendirme yapılmadan ilaç tedavisi veya psikoterapi önerilmez. Ancak değerlendirme görüşmesi sonrası etkili tedavi seçenekleri oluşturulabilir. Psikiyatrist kontrolü dışında ilaç kullanımı oldukça risklidir.
Psikiyatrik hastalıkların tedavisinde ilaç tedavileri ve psikoterapiler önemli bir yerde durmaktadır. Ruhsal sorunların tanılarının doğru belirlenip, kişiye özel tedavi planının oluşturulması önemlidir. Son yıllarda kullanılmaya başlanan ilaç tedavileri görece hızlı etkili, günlük yaşamla uyumlu ve günlük yaşam kalitesini anlamlı şekilde artırmaktadır. Son yapılan bilimsel araştırmalar, uygun hastalar için çoğu zaman ilaç tedavisi ile birlikte yürütülen bir psikoterapi çalışmasının en etkili yol olduğunu göstermektedir.
Bütünsel Psikiyatrik Tanısal Değerlendirme yapılmadan ilaç tedavisi veya psikoterapi önerilmez. Ancak değerlendirme görüşmesi sonrası tedavi seçenekleri oluşturulabilir.
Hastalığın çeşidi ve hastalık süresi gibi birçok faktör tedavi süresini etkileyebilmektedir. Ancak bir çok hastalık için ilk başvuruda tedavi süresi hedefi 6 ay-1 yıl ve 1-2 yıl arasında belirlenebilmektedir. Kişinin uzun hastalık öyküsü ve süreğenleşmiş rahatsızlıkların tedavisi daha uzun süreli olabilmektedir. Psikiyatrik değerlendirme görüşmeleri sonrası tedavi süreci uzunluğuyla ilgili bilgilendirme yapılmaktadır.
Evet, birçok bedensel hastalık psikiyatrik şikayetlere yol açtığı gibi, kimi bedensel hastalıkların ilk belirtisi psikiyatrik şikayetler olabilir.
Evet, kullanılan bazı ilaçlar psikiyatrik şikayetler oluşturabilir.
Psikofarmakolojik Değerlendirme ve İlaç Tedavisi
Heading Title
Bilim, uzun araştırmalar sonucu birçok tıp alanında olduğu gibi psikiyatri alanında da kanıta dayalı ve güvenilir tedaviler ortaya koymuştur. Ruhsal hastalıkların ilaçla tedavisinin hedefi psikiyatrik şikayetleri ortadan kaldırmak ve geriletmektir. Depresyon, Bipolar Bozukluk, Anksiyete Bozuklukları, Obsesif-Kompulsif Bozukluklar, Psikotik Bozukluklar gibi bir çok ruhsal hastalığın tedavisinde muazzam gelişmeler elde edilmiştir. Psikiyatrik ilaç tedavisi kime başvurmak gerekir? Psikiyatrik tedaviler sadece tıp eğitimi sonrası ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanlık eğitimini tamamlamış uzman hekimler tarafından yapılan bir psikiyatrik muayenesi sonrası uygulanabilir.
Evet, bir psikiyatri uzmanı tarafından yürütülen düzenli psikiyatrik görüşmelerle devam edilen ilaçla tedavi planı mümkündür. Bütünsel psikiyatrik muayene sonrasında yapılandırılmış bir psikoterapi çalışması olmasa dahi ilaç tedavisinin yönetiminde de psikoterapötik bir çalışma gerekli olduğunu belirtmek gerekir. Herhangi bir hasta-hekim etkileşiminin olmadığı bir ilaç tedavisi yeterli olmayacaktır. Bu yüzden tedavi süresince psikiyatrik görüşmeler düzenli aralıklarla yapılmalıdır. Yapılan son çalışmalar bir çok ruhsal rahatsızlık için psikiyatrik ilaç tedavisine ek olarak psikoterapinin tedaviyi güçlendirdiğini ortaya koymuştur. Öte yandan ilaç tedavisi olmadan yeterince iyileşme sergilemeyecek rahatsızlıklar olduğu gibi psikoterapi olmadan tedavi başarısı elde etmenin mümkün olmadığı rahatsızlıklar bulunduğunu belirtmek gerekir. Bu durum ancak bir psikiyatrik değerlendirme sonrası belirlenebilir.
Kanıta dayalı veriler çerçevesinde kişinin tıbbi ve psikiyatrik öyküsü ve özgün özelliklerine göre bir tedavi planı oluşturulmasıdır. Bu tedavi planında için en uygun ilaç tedavisi (ilaç seçimi, dozu ve süresi) ve/ veya psikoterapi planlanır. Psikiyatrik değerlendirme sonrası tedavi planı tamamen kişiye özel olarak oluşur. Bu plan; kimi zaman bu yöntemlerden sadece ilaç tedavisi veya psikoterapi uygun görülebileceği gibi kimi zaman da ikisinin birlikte kullanılması en uygun olan tedavi planı olabilir. Bazen hastalar için sadece psikoterapi etkili bir tedavi yolu olmayabilir, ilaç tedavisi düşünülmelidir ve bundan geri durmamak gerekir. Ancak tedavi ilaç ağırlıklı bir tedavi olsa dahi görüşmelerdeki psikoterapötik müdahaleler ve etkiler önemlidir.
Hastalığın çeşidi ve hastalık süresi gibi birçok faktör tedavi süresini etkileyebilmektedir. Ancak bir çok hastalık için ilk başvuruda tedavi süresi hedefi 6 ay-1 yıl ve 1-2 yıl arasında belirlenebilmektedir. Kişinin uzun hastalık öyküsü ve süreğenleşmiş rahatsızlıkların tedavisi daha uzun süreli olabilmektedir. Psikiyatrik değerlendirme görüşmeleri sonrası tedavi süreci uzunluğuyla da ilgili bilgilendirme yapılmaktadır.
Psikiyatride kullanılan ilaçların büyük çoğunluğu günlük yaşamla uyumlu ve bağımlılık yapmayan tedavi edici ilaçlardır. Bağımlılık riski olan çok az sayıda ilaç vardır. Psikiyatrik ilaçlar mutlaka hekim kontrolünde kullanılmalıdır.
Hayır. Aynı hastalık için farklı çok sayıda farklı molekül içeren ilaç vardır. Hastanın bedensel hastalıkları, psikiyatrik öyküsü, tıbbı parametreleri ve eş tanıları dikkate alınarak ilaç tedavisi belirlenebilir.
Psikiyatrik tedaviyi sonlandırmak isteyebilirsiniz. Tedaviyi bırakma sürecinin sizi olumsuz etkilememesi için Uzman Hekim kontrolünde bırakmanız önerilir. Psikiyatrik ilaçların aniden kesilmesi her zaman önerilen birşey değildir..
Evet bazı hastalıklar ilaçsız , bazıları kısa süreli ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir, bazı hastalıkların ise ilaç tedavisi olmadan tedavi edilmesi neredeyse imkansızdır.
Evet birçok ruhsal hastalığında tedavisi ilaç tedavisi + psikoterapi şeklinde yürütülmektedir.
Psikiyatride kullanılan ilaçlar bilimsel kontrollü çalışmalar sonucu kullanım onayı alabilir. Yüksek riskli ilaçlara kullanım onayı verilmez. Son yıllarda kullanılmaya başlanan ilaç tedavileri günlük yaşamla uyumlu ve günlük yaşam kalitesini anlamlı şekilde artırmaktadır. Tüm diğer ilaçlarda olduğu gibi psikiyatrik ilaçlarda da bazı yan etkiler görülebilir. Bunlar nadiren görülen yan etkiler olabileceği gibi bazen daha sık görülen geçici yan etkiler olabilmektedir. Bir çok hasta herhangi bir yan etki bildirmemektedir. Ancak tıpkı diğer ilaç kullanımlarında olabileceği gibi bazen bazı ilaç gruplarında ciddi yan etkiler olabilmektedir. Muhtemel yan etkiler konusunda doktorunuz sizi bilgilendirecektir. Beklenmeyen bir yan etki yaşadığınızda doktorunuzla iletişime geçebilirsiniz.
Evet, bazı hastalık durumlarında ilaç tedavisini ertelemek, tedavi sürecini olumsuz etkiler. Tedavinin uygun yöntem/yöntemlerle ve uygun zaman ve sürede uygulanması en etkili sonucu almak için önemlidir. Baş edemediğiniz psikiyatrik şikayetleriniz olduğunda psikiyatrik muayene ve tedavinin ertelenmemesi önerilir.
Bireysel Psikoterapiler
Heading Title
Psikoterapi en geniş anlamıyla bir kişinin ruhsal sorunlarının ruhsal yollarla tedavisidir. Tıpta ve ruhbilimde, çağdaş ruh hekimliği ve ruh bilim bilgilerine dayanan hasta ile karşılıklı iletişim ve ilişkiyi sağaltım amacıyla kullanan bir takım uygulamalar bütünüdür. Bu tıbbı diğer yaklaşımlarından farklı olarak sözlü veya sözlü olmayan iletişim yoluyla yapılır. Psikoterapiye başvuran herkesin psikoterapi süreci birbirinden bir çok yönden farklılık gösterir.
Evet, bazı hastalıklar için bu mümkün olabilir. Ancak bu, bütünsel psikiyatrik muayene sonrası söylenebilir. Bu değerlendirme sonucu hangi tedavi seçeneklerinin tedaviniz için ne oranda etkili olabileceği belirlenebilir. Psikiyatrik değerlendirme yapılmadan psikoterapiye başlanılmaz. Ruh sağlığı diğer tıp branşları gibi kanıta dayalı tedavi yöntemleriyle uzman doktorlar tarafından değerlendirilir, tedavisi planlanır ve uygulanır.
Hayır, bütün ruhsal sorunlar için bunu söyleyemeyiz. Bazı ruhsal rahatsızlıklar için tedaviye ilaç tedavisi eklenmeden başarı alınmaz. İlaç tedavisinin gerektiği durumda, bu tedaviden uzak veya yoksun kalmak rahatsızlığın derinleşmesine sebep olabilir. Aynı şekilde tedaviye eklenilmesi gereken psikoterapi modelinden yoksun kalmanız da tedaviden yeterince yanıt almanızı engelleyebilir.
Bütünsel bir psikiyatrik muayene sonrası tanı varsa eş tanılar belirlenmeli ve en etkili ve uygun tedavı planı oluşturulması önemlidir. Her başvuran için psikoterapi önerilmeyebilir, bazı kişilere ilaç tedavisi ile birlikte psikoterapi önerilebildiği gibi sadece psikoterapi de önerilebilir. Psikoterapi önerilen kişiye göre uygun psikoterapi çalışmasının planlanması gerekir. Psikiyatristiniz bu konuda bilgi verecektir.
Hayır, her başvuranın psikoterapi süreci kendisine özeldir. Psikoterapi de asıl olan şey kişinin yaşam öyküsüdür. Her insan diğerlerin son derece farklı öyküler yaşadığı gibi psikoterapi süreçleri de çeşitlilik içerecektir.
Psikoterapi Çeşitleri
Heading Title
Psikoterapi çalışmalarında temel psikoterapi kuralları büyük oranda aynı olsa da hastaya göre uygun bulunacak psikoterapideki bazı teknik değişiklikler, ilave ve eksiltmeler sonucu kişiye özel bir psikoterapi süreci ortaya çıkar. Psikoterapiler sanıldığının aksine birbirinden çok ayrı antiteler değildir ancak oldukça çeşitlidirler.
Psikofarmakolojik tedaviler, psikiyatrideki organik/biyolojik yaklaşımın ürünüdür.
Psikiyatrideki diğer iki yaklaşım ise psikoterapiler için iki temel ekol/okulu ifade eder. Bunlar psikanaliz ve bilişsel-davranışçı ekol/okuldur. Diğer psikoterapi çeşitleri ise, bu okullardan doğmuş veya soruna yönelik isimlendirilmiş psikoterapilerdir.
Psikoterapi Ekolleri
- Psikanalitik psikoterapiler (Dinamik ve Destekleyici)
- Bilişsel ve Davranışçı Terapiler (Bilişsel, Prolong Exposure, EMDR, Metakognitif)
Soruna Yönelik Terapiler
- Ruhsal Travma Terapisi
- Cinsel Terapi ve Danışmanlık
- Yeme Bozuklukları Tedavisi ve Psikoterapisi
- Yas Terapisi
- Çift ve İlişki Terapisi ve Danışmanlığı
- Bağımlılık Tedavisi / Psikoterapisi ve Danışmanlığı
- Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği İlişkili Danışmanlık ve Psikoterapi
- Sınav / Akademik Başarı Danışmanlığı